区新居民局开展“情暖冬日 关爱新居民”活动
Тас к?р??э
百度 英国与欧盟第五轮“脱欧”谈判本月12日结束,双方仍未能在公民权利、英国与爱尔兰边界以及“分手费”等关键议题上取得突破性进展。
Алтынньы 10 диэн Григориан халандаарыгар сыл 283-с к?нэ (ордук хонуктаах сылга 284-c к?нэ). Сыл б?т?? 82 к?н баар.
Бэлиэ к?ннэр
[уларыт | биики-тиэки?и уларытыы]ХНТ — Аан дойдутаа?ы уйул?а чэгиэнин (психическэй доруобуйа) к?нэ
Европа Сойуу?а — Европатаа?ы суутунан ?л?р??н? (смертная казнь) утары охсу?уу к?нэ
Кууба (дойду) — Тутулуга суох буолуу к?нэ. 1868 сыллаахха Испанияттан тутулуга суох буолуу и?ин 10 сыллаах сэрии са?аламмытын бэлиэтииллэр
Кытай — Икки уон к?нэ. 1911 сыллаа?ы Синьхай ?р?б?л??сс?йэтин са?алаабыт Учааннаа?ы ?р? турууну бэлиэтиир к?н
Фиджи — Фиджи к?нэ. 1970 сыллаахха Британияттан тутулуга суох буолбут
Финляндия — Фиинн литэрэтиирэтин к?нэ
Хотугу Кэриэйэ — Баартыйа т?р?ттэниитин к?нэ
Украина — Украина стандартизация и метрология ?лэ?иттэрин к?нэ
Т?бэлтэлэр
[уларыт | биики-тиэки?и уларытыы]- 680 — Кербела кыргы?ыыта. Омейяд династиятын сэриитэ Муhаммед сиэнин Хусейн ибн Али этэрээтин кыргыбыт. Бу т?бэлтэ ислам?а суннит уонна шиит салааларын ыккардыларыгар арахсыы са?аланыытынан аа?ыллар.
- 732 — Пуатье кыргы?ыыта. Галлия?а саба т?спут араб сэриитин уонна Франк хоруоллугун сэриилэрин икки ардыларыгар кыргы?ыыга Карл Мартелл салайыылаах франктар кыайбыттар. Бу арабтар Европа?а саамай ырааппыт т?гэннэрэ.
- 1640 (уруккуннан бала?ан ыйын 30) — ?л??нэ ?р?с ба?ыгар, Кута диэн ?рэх т??эр сиригэр ампаардары тутар ту?унан бойобуода Б??т?р Головин отписката суруллубут. Кута ?рэххэ бояр уола Василий Власьевы, пятидесятник Пронка Важенкины уонна болуотунньуктары ыытар ту?унан суруллубут[1]. Бу Кута ?рэ?ин ба?ыгар Ангараа салаата Илим ?рэхтэн буолак (со?ор сир) баара. Бу буолагынан ха?аактар аалларын со?он, Ангараа салаатыттан ?л??нэ салаатыгар тиийэллэрэ.
- 1911 — Кытайга Учаннаа?ы ?р? туруу са?аламмыт. Мантан са?алаан Синьхай ?р?б?л??сс?йэтэ ?р? к??дь?йб?тэ. Т?м?гэр маньжурдар салайар Цин импиэрийэлэрэ сууллубута, ?р?сп??б?л?кэ олохтоммута.
- 1915 — Марха улуу?ун икки улууска араарбыттар: Ньурба уонна Марха.
- 1918 — Арассыыйа?а у?ун бэлэмнэнии кэнниттэн са?а таба суруйуу быраабылата олоххо киирбит.
- 1919 — Дьокуускай уокуругун суута ?Бассабыыктары утары охсу?ууга ?лб?ттэр сырдык кэриэстэрин ?йэтитии уопсастыбатын? устаабын бигэргэппит.
- 1932 — Украина?а 5 сыллаах тутуу кэнниттэн ??р??лээх бы?ыыга-майгыга ДнепроГЭС а?ыллыбыт. ДнепроГЭС та?ыгар Запорожье?а металлургическэй, химическэй, машиностроительнай комплекс тэриллибитэ.
- 1941 — Кы?ыл Аармыйа байыастарыгар анаан Саха сиригэр 22916 ичигэс та?ас, 19183 куобах тириитэ, 295 араас тирии, 786 араас мал-сал, барыта 43180 мал хомуйуллубут.
- 1945 — Ким Ир Сен ба?ылыктаах Кэриэй ?лэ?ит баартыйата тэриллибит.
- 1967 — Космос ту?унан дуогабар к????гэр киирбит. Хайа да дойду космос эбийиэктэрин бэйэтин киэнинэн биллэриэ суохтаа?а уонна космоска ядернай сэрии сэбэ суох буолуохтаа?а этиллибит.
- 1995 — Саха ?р?сп??б?л?кэтин Бырабыыталыстыбатын 191 №-дээх уураа?ынан Алдан улуу?угар "???ээ Амма" заказник тэриллибит.
- 2006 — ВКонтакте т?мэт-ситим ?лэтин са?алаабыт.
Т?р??б?ттэр
[уларыт | биики-тиэки?и уларытыы]- 1813 — Дьузеппе Верди — Италия композитора, Италия оператын оскуолатын тутаах ки?итэ.
- 1857 — Иван Кондаков — Саха сиригэр Б?л?? куоратыгар т?р??б?т синтетиичэскэй эрэ?иинэни о?оруу ньыматын бастакынан тобулбут биллиилээх хиимик-учуонай.
- 1861 — Фритьоф Нансен — Норвегияттан сылдьар полюс чинчийээччитэ, учуонай — зоология доктора, физическай океанография диэн са?а билими т?р?ттээччи, бэлиитикэ уонна уопсастыба диэйэтэлэ, гуманист, филантроп, 1922 сыллаа?ы Нобель эйэ бириэмийэтин лауреата.
- 1942 — Вера Крылова — тыйаатырдары ??рэтэр чинчийбит, тыйаатыр ?лэтин ырыппыт искусствоведение хандьыдаата. Дьокуускайдаа?ы А.С. Пушкин аатынан Ил Академическай Нуучча Театрын устуоруйатын, айар ?лэтин ырыппыта, чинчийбитэ. 50-н тахса ?лэни суруйан бэчээккэ та?аарбыта.
- 1984 — Павел Дуров — Арассыыйа биллэр урбаанньыта, программист, миллиардер. ?ВКонтакте? социальнай ситим уонна ?Телеграм? мессенджер о?орооччуларыттан биирдэстэрэ.
?лб?ттэр
[уларыт | биики-тиэки?и уларытыы]- 1914 — Василий Монастырев — саха бастакы ??рэхтээх учууталларыттан биирдэстэрэ, Иркутскайдаа?ы учуутал семинариятын выпускнига. Кини Б?л?? уокуругун оскуолаларыгар 37 сыл ?лэлээбитэ, Исидор Бараховы, Марфа Потапованы уонна да атын ?р?сп??б?л?кэ?э, улууска биллибит дьону ??рэппитэ.
- 1936 — Лу Синь — литература сайдыытыгар уонна Кытай XX ?йэ общественно-политическай оло?угар улахан сабыдыалы о?орбут Кытай суруйааччыта. Кытай аныгы литературатын олохтооччутунан аа?аллар. Саамай биллэр айымньылара: ?А-Кью ту?унан дьи?нээхтик?, ?Иирээки к?нн?гэ?.
- 1947 — Клавдия Кирсанова (1887 с.т.) — Саха сиригэр Павловскайга уонна Дьокуускайга к?ск? олоро сылдьыбыт ?р?б?л?сс?йэниэр дьахтар, аан дойдуга хомуньуус хамсаа?ынын биллиилээх диэйэтэлэ. Емельян Ярославскай иккис кэргэнэ.
- 1956 — Дионисий Турантаев (05.05.1915 т?р.) — педагог, Саха историятын сэбиэскэй кэминээ?и сылларын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1973 — Лудвиг фон Мизес — Австрия экэнэмииhэ уонна б?л????гэ, аныгы либертарианизм хамсааhынын биир тутаах са?алааччыта, "Австрия оскуолатын" т?р?ттээччитэ.
- 1975 — Илья Спиридонов (10.08.1913 т?р.) — Социалистыы ?лэ Дьоруойа. Дьоно Таймыыр Сындааскытыттан т?р?ттээхтэр. Анаабыр улуу?ун Ворошилов аатынан холкуо?угар таба биригэдьиирэ.
- 1993 — Никифор Неустроев — филология билимин хандьыдаата, Саха АССР ?т??лээх учуутала.
|
- ↑ РГАДА. Фонд 117. Якутская приказная изба. Стб.148, Л.5